Jienastit

Ájllega ragátmáno 11.b. 2022 l válljim rijkkabäjvváj, kommuvnna- ja regijåvnnåfábmoduvvamij.

Gut oadtju jienastit?

Anátjit jienastimriektáv de dån hähttu ållim 18 jage maŋemusát válljimbiejve. Diedo álmmuktjáledimregisstarin 30 biejve válljimbiejve åvvdåla mierredi jus dujna l jienastimriektá ja makkir válljimdajvvaj dån gullu.

Dujna l jienastimriektá rijkkabäjvváj jus dån la:

• svieriga viesajdiddje ja dån la jali l årrum álmmuktjáledum Svierigin.

Dujna l jienastimriektá kommuvnna- ja regijåvnnåfábmoduvvamij jus dån la:

• svieriga viesajdiddje ja l álmmuktjáledum Svierigin
• viesajdiddje Europa unijåvnå avtan rijkan jali viesajdiddje Islándan jali Vuonan jali álmmuktjáledum Svierigin
• viesajdiddje avtan ietjá rijkan ja l årrum álmmuktjáledum Svierigin gålmmå jage maŋŋálakkoj válljimbiejve åvddåla.

Dujna gänna l jienastimriektá oattjo jienstimkårtåv

Dujna gänna l jienastimriektá oattjo jienastimkårtåv påvståjn bájkoj gålmmå vahko válljima åvddåla. Jienastimkårtån la tjáledum makkir válljimijn dujna l jienastimriektá ja namma, årudahka ja rahpamájge duv válljimladnaj. Jus dujna illa jienastimkårtå de dån máhtá rávvit ådåsav kommuvnas jali Válljimfábmudagás.

Válljimsiedila

Válljimsiedila li visskada válljimij rijkabäjvváj, vielggada válljimij kommuvnnafábmoduvvamij ja lahte válljimij regijåvnnåfábmoduvvamij. Válljimsiedila gávnnuji gájkka sajijn gånnå dån máhtá jienastit.

Jienastit belludahkaj

Dån jienasta åvdemusát belludahkaj. Belludagá namma l tjáledum válljimsiedilij. Jus dån i gávna duv belludagá válljimsiedilav de dån máhtá tjállet belludagá namáv guoros válljimsiedilij.

Sierra ulmutjij jienastit

Jus dån sidá sierra ulmusj belludagá kandidáhtajs galggá válljiduvvat, de dån máhtá ruosstit gahpan kandidáhta namá åvddåla nammaválljimsiedilin. Dån máhtá val ruossit avta kandidáhttaj. Dån máhtá aj sierra ulmutjij jienastit gå tjálá belludagá namáv ja kandidáhta namáv guoros válljimsiedilij.

Dánna dån máhtá jienastit

Jienastit duv válljimlanján válljimbiejve ragátmáno 11.b.

Dån máhtá val jienastit válljimlanján mij la tjáledum duv jienastimkårtån. Válljimladnja la val rabás válljimbiejve. Gå dån jienasta duv válljimlanján de dån mihttiduvá jienastimlågon ja duv jiena biejaduvvi jienastimlihtijda.

Åvddålájgejienastit ietját jali ietjá kommuvnan

Dån máhtá jienstit åvddålájge akta makkir jienastimlanján ålles rijkan. Åvddålájgejienastibme álggá bårggemáno 24.b. ja aj válljimbiejve. Dån hähttu maŋŋáj valldet ietjat jienastimkårtåv gå dån åvddålájgejienasta. Diededimev gånnå dån åvddålájgejienasta gávna duv kommuvnan jali val.se

Jienastit ålggorijkas

Jus dån la ålggorijkan de dån máhtá brevvajienastit jali åvddålájgejienastit moatten svieriga ambassádajn ja konsulahtajn. Brevvajienastittjat de dån hähttu adnet sierra ábnnasav majt dån rávvi Válljimfábmudagás, kommuvnas, ambasádajs jali konsulahtajs. Jiedna oadtju rájaduvvat ålggorijkas áramusát sjnjilltjamáno28.b. Dån máhtá åvddålájgejienastit ambassádajn jali konsulahtajn áramusát bårggemáno 18.b. augusti.

Dån hähttu ietjat legimiterit

Oattjotjit jienastit de dån hähttu duodastit ietjat identitehtav gå vuoseda id-kårtåv. Jus dujna illa id-kårttå de ietjá ulmusj máhttá duodastit duv identitehtav, valla de dat ulmusj hähttu vuosedit id-kårtåv..

Jus dån dárbaha viehkev jienastit

Jienastit budájn

Dån máhtá jienastit budájn jus dån skibádagá, sáhtusvuoda jali álldara diehti iesj i máhte mannat duv válljimladnjaj jali ladnaj åvddålájgejienastibmáj. Dån máhtá aj jienastit budájn jus dån la biejadum fáŋŋgaj jali kriminállasujttoásadussaj.

Jiedna oadtju gárveduvvat áramusát bårggemáno 18.b. ja maŋemusát válljimbiejve. Dån dárbaha budáv ja vihtanav. Goappátjá gálggaba ållim 18 jage ja ij oattjo årrot sämmi ulmusj gut la budá ja vihtan.

Dån dárbaha budáv – gut máhttá årrot budán?

Budá hähttu ållim binnemusát18 jage. Dá ulmutja oadtju årrot budán:

• duv lagámus
• duv sujtár jali soames gut álu duv viehket persåvnålasj ássjij
• bargge fáŋgan jali kriminállasujttoásadusán
• dáfopåvsståguodde, jus åro dáfopåvsståguoddelinja milta.

Jienastittjat budájn de dárbaha sierra ábnnasav majt rávvi kommuvnas jali Válljimfábmudagás. Jus dån åvddålájgejienasta budájn de dárbaha ietjat jienastimkårtåv.

Jåhtte jiednaduostudahka

Jåhtte jienastimduostudahka l dunji gut skibádagá, álldara jali sáhtusvuoda diehti i iesj máhte åvddålájgejienastit jali jienastit válljimlanján. Jåhtte jiednaduostudagán de duv kommuvnna ásat guokta jiednaduostudiddje gudi duv lusi boahteba ja duosstoba duv jienav. Aktavuodav vállde duv kommuvnajn ienep diededibmáj.