Jienastit

Čakčamánu 11 beaivi 2022 lea válga riikabeaivái, gieldda- ja regiovnna alimus stivrii.

Gii oččo jienastit?

Don fertet deavdán 18 jagi válgabeaivvi vai dus galgá leat jienastanriekti. Dieđut álbmotlohkanregisteris 30 beaivvi ovdal válgabeaivvi mearrida jus dus lea jienastanriekti ja man válgabirii don gulat.

Dus lea jienastanriekti riikabeaivái jus leat:

• ruoŧa borgár ja leat dahje leat leamaš čálihuvvon Ruŧŧii.

Dus lea jienastanriekti gieldda- ja regiovnna alimus stivrii jus don leat:

• ruoŧa borgár ja leat čálihuvvon Ruŧŧii
• stáhtaborgár soames Eurohpa uniovnna miellahttoriikkain dahje stáhtaborgár Islánddas vai Norggas ja leat čálihuvvo Ruŧŧii.
• leat stáhtaborgár soames eará riikkas ja leat leamaš čálihuvvon Ruŧŧii golbma jagi maŋŋálaga ovdal válgabeaivvi.

Dus geas lea jienastanriekti oaččut jienastangoartta

Dus geas lea jienastanriekti oaččut válgagoartta boasttas sullii golbma vahku ovdal válgga. Jienastangoarttas čužžo main válggain dus lea riekti jienastit ja nai du namma, adreassa ja válgalanjaid rabasáiggit. Jus don váillahat jienastangoartta sáhtát diŋgot ođđa gielddas dahje Válgaeiseválddis.

Jienastanlihput

Riikabeaivveválggaid jienastanlihput leat fiskadat, gielddaválggain leat vielgadat ja alidat regiovdnaválggain. Jienastanlihput gávdnojit juohke jienastanbáikkis.

Jienas bellodaga

Don jienastat vuosttamužžan bellodaga. Bellodaga namma čužžo jienastanlihpus. Jus it gávnna du bellodaga jienastanlihpu de sáhtát čállit bellodaga nama guorus jienastanlihppui.

Persovdnajienasteapmi

Jus don háliidat ahte muhtun bellodaga kandidáhtain galgá válljejuvvot, sáhtát bidjat ruossa ruktui kandidáhtaid ovdabeale válgalihpus. Don sáhtát dušše bidjat ruossa ovtta kandidáhta ovdabeallái. Don máhtát maiddai persovdnajienastit nu ládje ahte čálát bellodaga nama ja kandidáhta nama guorus válgalihppui.

Dáppe sáhtát jienastit

Jienas válgalanjas válgabeaivvi čakčamánu 11:dis

Don sáhtát dušše jienastit dan válgalanjas mii lea merkejuvvon du jienastanlihpus. Válgalatnja lea dušše rabas válgabeaivvi. Go don jienastat du válgalanjas de merkejit dan jienastanregistarii ja du jienat biddjojuvvojit jienastanlihttái.

Jienas ovdalgihtii jienastanlanjas du gielddas dahje eará gielddas.

Don sáhtát jienastit ovdalgihtii buot jienastanlanjain gos fal riikkas. Ovdalgihtiijienasteapmi álggahuvvo borgemánu 24 beaivvi ja joatká válgabeaivvi rádjái. Dus ferte leat mielde jienastangoarta go jienastat ovdalgihtii. Diehtu gos don jienastat ovdalgihtii gávnnat du gielddas vai val.se

Jienastit olgoriikkas

Jus leat olgoriikkas sáhtát jienastit reivve bokte dahje jienastit ovdalgihtii máŋga ruoŧa ambassádain dahje konsuláhtain. Jus galggat jienastit reivve bokte fertet geavahit erenomáš materiála maid don diŋgot Válgaeiseválddis, gielddas, ambassádas dahje konsuláhtas. Jiena sáhttá sáddet boasta mielde ovddemusat suoidnemánu 28 beaivvi. Don sáhtát jienastit ovdalgihtii ambassádain dahje konsuláhtain áramusat borgemánu 18 beaivvi.

Don fertet čájehit ahte don leat don

Don fertet duođaštit du identiteahta id-duođaštusain, vai galggat beassat jienastit. Jus don váillahat id-duođaštusa de sáhttá soames eará olmmoš duođaštit du identiteahta, muhto dalle ferte dan olbmoš leat id-duođaštus.

Jus dárbbašat veahki jienastit

Jienas sáttatolbmuin

Don sáhtát jienastit sáttatolbmuin jus don buozalmasvuođa, doaibmahehttejumi vai agi dihte dahje jus it sáhte mannat válgalatnjii dahje dan báikái gos ovdalgihtii jienasteapmi čađahuvvo. Don sáhtát maid jienastit sáttatolbmuin jus leat rájusgiddagasas dahje ráŋggáštusásahusas.

Jiena ožžo áramusat ordnet borgemánu 18 beaivvi ja maŋŋemusat válgabeaivvi. Don dárbbašat sáttatolbmo ja vihtana. Goappašagat galgaba deavdán 18 jagi ja ii oaččo leat seamme olmmoš gii lea sihke sáttatolmmoš ja vihtan.

Don dárbbašat sáttatolbmá – Gii sáhttá let sáttatolmmoš?

Sáttatolmmoš ferte leat nuoramusat 18 jagi. Dát olbmot ožžot leat sáttatolbmot:

• du lagasolmmoš
• du bearráigeahčči dahje soamis gii láve veahkehit persovnnalaš áššiin
• rájusgiddagasa dahje ráŋggáštusásahusa virgeolbmot
• vai boastaolmmái, jus don orut boastalinnjájohtolagas.

Vai sáhtát jienastit sáttatolbmáin dárbbašat erenomáš materiála maid don diŋgot gielddas dahje Válgaeiseválddis. Jus jienastat ovdalgihtii sáttatolbmuin de dus ferte leat jienastangoarta.

Johtti jienastus

Johtti jienastanvuostáiváldin lea dutnje gii buozalmasvuođa, agi dahje doaibmahehttejumi dihte it ieš sáhte jienastit ovdalgihtii dahje válgalanjas. Johtti jienastanvuostáiváldimis ordne du gielda nu ahte guokte jienastanvuostáiváldi boahtiba ruoktot du lusa ja váldiba vuostte du jiena. Váldde oktavuođa du gielddain jus dárbbašat eanet dieđu.